Dui çentu çinqantèsimu aniversari d'a nàscita d'u scultù François-Joseph Bosio (1768-2018)

« Tra i omi briusi che u Principatu de Mùnegu s'unora d'avè vistu nasce, u primu postu revegne a u barùn Bosio ».

Dui çentu çinqant'ani fà, u düjanœve de marsu d'u 1768, è nasciüu a Mùnegu, sci'a Roca, ünt'üna casa sitüà a u düjœtu d'u carrùgiu d'u Mezu (batezau despœi l'anu 1923 carrùgiu Conte Félix Gastaldi), suta u regnu d'u Prìncipu Unuratu III, Joseph François Bosio.

Ciü tardi, Bosio à ünvertiu i soi prenumi. Ünt'u so atu de nàscita, è ben scritu ün sèghitu i prenumi « Giuseppe Francesco » - i ati de statu çivile erun scriti ün italiàn fint'a u 1793 -.

E, de fati, u carrùgiu che và da u cursu Rainiè III a u cursu d'u Giardìn Esòticu, da primu ciamau avegnüa d'a Scœra Apustòlica, è deventau cun u decretu d'u 26 de setembre d'u 1910, u carrùgiu Joseph-François Bosio.

Savëmu scàiji ren d'i vinti primi ani de François-Joseph Bosio, gh'avëmu nüsciün detayu sciü ë soe prime obre e sciü i soi ani de furmaçiùn. Se dijëva che, da zuvenotu, avëva ümparau, da ün scültù sciü boscu, a tayà de picìn Cristi e de picine Madone. Ecu perchè gh'è stau atribüiu u « Cristu-Mortu » cunservau cun pietà ünt'a capela d'a Misericòrdia a Mùnegu Àutu. E purëmu crëde, meme sença prova, che achëstu « Cristu-Mortu », purtau ün prufescia cada Venardì Santu tra i carrugi d'a Roca da i batü d'a Veneràbile Arcicunfreria d'a Misericòrdia, è stau scültau da ë mae de Bosio.

U Prìncipu Unuratu III che s'era resu cœntu d'ë bone dispusiçiue de Bosio, l'à fau vegne a Parìs e l'à piaçau ünte l'ateliè d'Augustin Pajou unde è stau fint'a u principi d'u 1788. Pœi, devëmu cunfessà a nostra ignurança ün qantu a so' vita e a so' atività fint'a u 1807. Da sügüru è stau per ün belu peçu ün Itàlia unde à forsci traslucau de cità ün cità per stüdià i munümenti e ë obre de l'antichità. Ançi serëssa stau ün discìpulu d'u famusu scültù veniçiàn Antonio Canova.

" Era a u curmu d'u so ingegnu qandu se n'è turnau a Parìs, ün 1807, cun u scultù fiurentìn Lorenzo Bartolino. D'aiçì ünlà, cunuscëmu ben a so'vita".