150e aniversari de l'arrivu d'u trenu a Mùnegu

Ünt'a segunda parte d'u sèculu XIX, cun a nœva vucaçiùn turìstica d'u paise, i camìn che esistevun erun pocu adatai e bastavun ciü. Ün achëli tempi, ë traslucaçiue terrestre da Niça a Mentùn se favun sulu tra u camìn d'a Granda Curnije e, per razunze Mùnegu, tra dràire e camìn, scàiji tüti mülatiei, ütilizai da carrete e barruchìn.

U tratau d'u dui de fevrà d'u 1861 tra l'imperatù Napuleùn III e u Prìncipu Carlu III cun l'artìculu 5 prevedëva, d'üna parte a realisaçiùn d'ün camìn liturale per razunze u Principatu e d'àutra parte u passage tra Mùnegu d'u camìn de ferru racurdandu Niça a Gènua. « Permetëva cuscì a u Principatu, da tantu tempu lonzi d'i camìn praticàbili, de ciü iesse isulà. »

Àn cumençau i travayi ün 1864 e u lünesdì, u düjanœve d'utubre d'u 1868, çentu çinqant'ani fà, u primu trenu d'a ligna Parìs-Liùn-Mediterràneu s'è arrestà ün gara de Mùnegu. U Prìncipu Carlu III è arrivau per a prima vota ün gara de Mùnegu, cun ün trenu speçiale, u düjœtu de nuvembre. Prima, gh'avëva avüu a briusa idea d'ümpusà che tüt'i treni s'arrestun ünt'ë due gare d'u Principatu. De fati, a SBM che desiderava atirà i turisti, à utegnüu de fà bastì üna gara ün riva d'a marina, da vijìn d'u Casìn, a gara de Munte Carlu. Achësta cunfigüraçiùn ferruviària è stà a meme fint'a u 1964.

L'arrivu d'u camìn de ferru a Mùnegu à cuntribüiu per üna gran parte â purtentusa espansiùn ecunòmica d'u Principatu. U ràpidu prugressu de l'indüstria turìstica, d'u cumerçu e d'i mestiei d'arte an cuscì permëssu a u Prìncipu visiunari Carlu III de süprimà, u œtu de fevrà d'u 1869, tasse e cuntribüçiue.

Ün 1958, u Prìncipu Rainiè III, cunstatandu che achëstu camìn de ferru fava perde preçiusi terrèn da bastì a Mùnegu, à urdunau d'u suterrà. Aiçò d'aiçì s'è fau ün due tape. A prima, a u levante, s'è terminà ün 1964 cun a demuliçiùn d'a gara de Munte Carlu ; a segunda, a u punente, s'è stesa da u 1993 a u 1999 . A veya gara de Mùnegu, batezà dopu u serrà d'a gara de Munte Carlu, gara Mùnegu-Munte Carlu, è stà serrà e üna nœva gara suterrana, traslucà ünsciü d'u valùn de Santa Devota, è stà inaugürà u sete de deçembre d'u 1999.